Razvoj sporta u Sjedinjenim Američkim Državama na ubedljiv način dokazuje tezu da je sport od svog nastanka bio prvorazredno političko sredstvo za ostvarivanje strateških interesa kapitalističkog poretka. Po američkom sociologu Džeku Skotu, sport je u Americi veoma dugo funkcionisao na “kvazi-militaristički, autoritarni način”, dok su mu osnovni izazovi bili “biti muškarčina, agresivnost i super-kompetativnost”. Skot upućuje na istraživanja američkih sociologa Ogilvija i Tutka koji su došli do zaključka da treneri u američkim koledžima pretstavljaju “jednu od najautoritarnijih grupa u američkom društvu”, i da se najčešće radi o “bivšim policajcima i oficirima”. (17) Skot ističe da je reč o “britanskoj tradiciji sporta” koja podrazumeva upotrebu sporta kao sredstva za izgradnju “moralnog karaktera” koja je do te mere uticala na sport na koledžima da je postala glavno pokriće za sportske programe u okviru vaspitnih institucija. “Nažalost”, zaključuje Skot, “shvatanje po kojem sport treba da bude zadovoljstvo i razonoda za učesnike imala je malo, ili čak nimalo odraza na nastanak i razvoj sporta na koledžima u Sjedinjenim Državama”. (18) Skot upućuje i na govor koji je, svojevremeno, održao Maks Raferti (nekadašnji Kalifornijski državni Superintendent of Public Instruction, na godišnjoj skupštini sportskih direktora Kalifornije 1969). Evo nekih njegovih teza: “Postoje dve važne nacionalne institucije koje jednostavno ne mogu da tolerišu ni unutrašnja sporenja niti mešanje spolja: naše oružane snage i naši školski sportski programi. Obe su nužno dobrotvorne diktature jer po samoj njihovoj prirodi ne može biti drugačije”. (19) Nazivajući kritičare uspostavljenog sportskog establišmenta “kooks, the crum-bums” i, naravno, “komunistima”, Raferti se poziva na generala Daglasa Makartura: “Naš najveći vojnik-državnik dvadesetog veka (radi se o čoveku koji je, nakon poraza njegovih snaga u Korejskom ratu, tražio da se na Narodnu Republiku Kinu baci šezdeset atomskih bombi, prim. aut.), jednom je rekao o sportu i o onim ljudima koji su se pokoravali njegovoj strogoj i pravednoj disciplini: “Na poljima prijateljske borbe, posejana su zrna, koja ce u budućnosti, na drugim poljima, roditi plodove pobede””. (20) Konstatujući da školski sport služi kao “nepokolebljivi čuvar” onih ideja koje proističu iz “velike prošlosti” Amerike, Raferti zaključuje: “Ali, ako se odlučite da budete nepokolebljivi i borite se za budućnost američkog sporta protiv onih koji bi da unište sve ono što ste gradili tokom čitavog života, tada ćete zaista imati moćne saveznike: moje ministarstvo, ogromnu većinu naših državnih zakonodavaca, iznad svega, milione kalifornijskih građana koji vole sport i koji od sveg srca veruju da on simbolizuje čist, svetao, borbeni duh koji čini samu Ameriku””. (21) U kojoj meri sport u SAD služi propagandi osnovnih vrednosti vladajućeg poretka pokazuju i ugovori o sportskim stipendijama na univerzitetima. U njima se propisuje da sportisti mora uvek da budu “lepo obučeni”, “dobro obrijani”, da imaju “prihvatljivu dužinu kose” (!). Čak se propisuje da mora uvek da imaju “čistu obuću”?! (22) Džek Skot: “Konzervativna, militaristička priroda školskog sporta, po diktatu NCAA i onih koji je podražavaju, stvorila je od sporta jednu od najreakcionarnijih ustanova našeg društva.” (23)
Što se tiče “čistote” sporta u SAD, još je krajem dvadesetih godina ovoga veka američki istoričar Hauard Sevidž izneo na videlo da je komercijalizacija sporta na američkim koledžima počela još 1880, praktično sa uvođenjem sporta na koledže. Konstatujući da je sport koledža “preko noći postao ozbiljan biznis”, Džek Skot napominje da su prostor za komercijalizaciju sporta na koledžima stvorili kolonijalisti koji su odbijali da se uključe fizičku kulturu i sport u obrazovni program. Samo je nekoliko koledža odbilo da prihvati profesionalizaciju sporta tako što su se povukli iz takmičenja. Bili su to izuzeci koji nisu uspeli da spreče da sport bude upotrebljen kao sredstvo za sticanje materijalne dobiti i za reklamiranje koledža. (24) Govoreći o korumpiranosti sporta na koledžima, Ričard Lapčik konstatuje da i na njima vlada logika koja vlada i u profesional nom sportu koji je biznis: “Pobeda nije sve, već je ono jedino što je vredno”. (25) Sport na koledžima je pod patronatom NCAA (National Collegiate Athletic Association) čija je zvanična uloga da se isključivo bavi organizovanjem studenata koji žele da se amaterski bave sportom i to zbog “vaspitnih, telesnih, mentalnih i socijalnih koristi”. Džordž Sejdž, po Lapčiku jedan od najuticajnijih sportskih teoretičara u SAD, tvrdi da je NCAA “biznis organizacija koja je deo zabavljačke industrije koji proizvodi takmičarske susrete između koledža”. Praktično, NCAA je “kartel koji ima monopol u proizvodnji i prodaji robe i koji kontroliše plate radne snage”. U tom sklopu, “univerziteti su firme-članice koje nemaju druge mogućnosti nego da se priključe ukoliko imaju ligaške programe, jer NCAA vodi sva nacionalna prvenstva i kontroliše sva televizijska prava”. Pored toga, NCAA “reguliše sve ono što se tiče prava sportista koji čine najveću pojedinačnu grupu zaposlenih”. Čitav sistem pravila je usmeren na to da “uveća profit škola i dobro se uklapa u profesionalna pravila šaljući stasale sportiste u profesionalce”. (26)
Analizirajući prirodu sporta u SAD američki sociolog Pol Hoč navodi reči ragbi trenera sa Vašingtonskog univerziteta: “Ragbi i atletika su tvrđave koje su očuvale bedeme (društva) od radikalnih elemenata (čitaj: “komunista”, prim. aut.). Nadam se da će nastaviti da igraju istu ulogu.” (27) O čemu se zapravo radi vidi se iz pisma Džona MekMartrija (John McMurtry) koje je svojevremeno uputio listu “Daily Star” u Torontu (27 novembar 1970) u kome se kaže: “Isključivost u posedovanju, želja za sticanjem, okrutno nasilje, bezličnost, nemilosrdna konkurencija, tehnološka izveštačenost i striktni autoritarizam – to su karakteristike severno-američkog omiljenog sporta”. (28) Mekmartri je, zapravo, dao duhovni presek američkog društva. Po Herbertu Huveru, nekadašnjem predsedniku SAD, bezbol je, pored religije, “više uticao na život u Americi nego bilo koja druga institucija”. (29) U sličnom tonu govori i Spiro Egnju, bivši potpredsednik SAD, kada sport proglašava “vezivnim tkivom koje sprečava raspad (američkog) društva”. (30) Konstatujući da će samo mali broj ljudi tvrditi da se ovde ne radi o političkoj ulozi organizovanog sporta, Hoč tvrdi da je sport političko sredstvo za “socijalizaciju”, kao i za “represiju” nad radničkim pokretom u Americi i njenih saveznika, kao i u neo-kolonijama. (31) Govoreći o razvoju timskih sportova u SAD Hoč navodi da su se oni razvijali u “elitnim privatnim školama onih koji su upravljali anglo-američkim društvom”. Zatim, da je “sam sport tako stvaran da zadovolji ideološke i društvene potrebe industrijske aristokratske klase koja je uspostavljala svoju moć kod kuće i napolju”. I na kraju, “uz pomoć moći koju im pruža bogatstvo i pretvaranjem sporta u sredstvo za bogaćenje, ova klasa – ili elita moći u amerčkom društvu – i dalje nastoji da obezbedi da sport služi njenim opštim političkim ciljevima: očuvanju uspostavljene raspodele bogatstva kod kuće i neo-kolonijalnoj dominaciji u inostranstvu”. (32) U svojoj daljoj analizi američkog sporta Hoč će upotrebiti izraz koji na najbolji mogući način upućuje na njegovu prirodu: sport je u kapitalističkom društvu postao “ideološka policijska snaga” (pod. P. H.) sa kojom kapitalisti drže radnike u pokornosti. (33)
Nema sumnje da je kapital, uz pomoć vladajućih političkih centara, uspeo da od sporta stvori osnovno sredstvo za duhovnu integraciju ljudi u “američki način života”: sport je, kao sredstvo za očuvanje uspostavljenog poretka, dobio onaj značaj koji je religija imala u srednjem veku. Na to upućuju i reči američkog sociologa Harija Edvardsa: “Ako danas u ovoj zemlji postoji neka religija, to je sport”. (34) Oslanjajući se na shvatanja po kojima je sport “analogan tradicionalnim religioznim ritualima” i deleći oduševljenje sa (bivšim) zvaničnim ideolozima “socijalističkog sporta” (koje naziva “marksistima”!) kada oni tvrde da je sport “manifestacija besklasnog kolektiviteta i sredstvo za moralno uzdizanje”, profesor Alen Gutman, jedan od najozbiljnijih teoretičara sporta u SAD-u, zaključuje: “Za njih, kao i za nas, predstavnički sport je temeljni element društvene realnosti. Potpuno je nemoguće zamisliti kako bismo mogli da nastavimo da živimo bez njega”. (35)
