Olimpizam i paternalizam

O

Da bi se obračunao s ljudskim i građanskim pravima za koje se čovek u modernom društvu izborio, Kuberten ukida građanina kao konstitutivnog činioca društva i na njegovo mesto stavlja porodicu i rasu (naciju). Na taj način on ukida građansko društvo i svodi ga na apstraktni kolektivitet čiji je opstanak i razvoj uslovljen dejstvom prirodnih zakona i koji predstavlja kontinuirani razvoj životinjskog sveta. Praktično, Kuberten ukida društvo kao ljudsku i svodi ga na životinjsku (biološku) zajednicu, svojevrsni “civilizovani” čopor.

Na osnovu njegove “prirodnjačke” koncepcije, Kuberten proglašava patrijalhalnu porodicu, u kojoj su žena i deca podređena neprikosnovenom autoritetu pater familias-u, za “osnovnu ćeliju društva”. (31) Porodica se pojavljuje kao prvi i temeljni oblik društvenog strukturiranja koji neposredno i spontano proističe iz prirodnog stanja i kao takva predstavlja osnov i prototip društvenog organizovanja. Hijerarhija u porodici temelji se na biološko-reproduktivnim ulogama i “pravu jačega” kao osnovu društvenog ustrojstva. Ona nije samo osnovna biološka ćelija društva, već pre svega “prirodni” i stoga neprikosnoveni osnov hijerarhijskog i autoritarnog strukturiranja društva. U njoj se stvara i razvija osećanje za “saradnju”, što je osnovna pretpostavka za stvaranje društvenosti, odnosno, “društvenog konsensusa”. O tome Kont: “Nijedna prirodna ekonomija ne može zaslužiti, bez sumnje, više divljenja od ove sretne spontane subordinacije koja, pošto je također konstituirala ljudsku porodicu, postaje zatim nužni tip razumne socijalne koordinacije”. (32) Nije, stoga, slučajno što je borba za emancipaciju žene za Kubertena najgori zločin: razbijanje patrijalhalne porodice predstavlja rušenje (u prirodnom poretku utemeljnog) autoritarnog osnova i autoritarnog modela na kome se temelji kapitalističko društvo, što znači razbijanje hijerarhije moći na kojoj se zasniva društveni poredak. Braneći porodicu kao “svetu instituciju”, Kuberten se obračunava sa idejom o “jednakosti polova” i o braku kao “slobodnoj zajednici”, nazivajući ih “najsubverzivnijim teorijama” koje propovedaju sistem odnosa koji nije protivan samo logici, već i “poretku stvari”. (33)

Shodno njenom “prirodnom” položaju u porodici, Kuberten je proglasio ženu za telesno i intelektualno “inferiorno” biće u odnosu prema muškarcu i kao takvu za simbol “slabosti”. On najoštrije osuđuje učešće žena na olimpijskim igrama. Po njemu, javna sportska takmičenja u kojima učestvuju žene “poprimaju nešto monstruozno”. (34) U svojoj poruci učesnicima IX olimpijskih igara, koje su održane u Amsterdamu 1928. godine, Kuberten je kategoričan: “Što se tiče učešća žena na igrama, ja sam i dalje odlučno protiv toga. Njima je protiv moje volje dopušteno učešće u sve većem broju takmičenja.” (35) U intervjuu koji je dao  nemačkom Radiju u avgustu 1935. godine, posvećenom nacističkim Olimpijskim igrama iz 1936. godine, Kuberten konstatuje: “Na osnovu onoga šta sam rekao, sledi da je pravi olimpijski heroj, po mom shvatanju, odrasla muška osoba”. (36) Govoreći o olimpijskim pobednicima, Kuberten ponavlja: “Jedini pravi heroj, uvek sam to govorio, je odrasla muška osoba. Dakle, ni žena ni ekipni sportovi.” (37) Svodeći kolektivna takmičenja na sportove “drugog ranga”, Kuberten zaključuje: “I žene ovde mogu da uzmu učešće, ukoliko se proceni da je to nužno. Ja lično ne odobravam učešće žena u javnim takmičenjima, što ne znači da one ne mogu da se bave velikim brojem sportova, s tim da od toga ne prave javne predstave. Na olimpijskim igrama kao i u pređašnjim (antičkim, prim.aut.) vremenima, njihova prvenstvena uloga bi trebalo da bude da krunišu pobednike.” (38) U Kubertenovoj doktrini sport je tvrđava primitivnog i bespoštednog seksizma, a olimpizam je njegova “humanistička” zastava.

Kuberten se tokom čitavog svog “olimpijskog” života fanatično borio protiv toga da žena stekne osnovna ljudska i građanska prava, kao i da uzme učešće u javnom životu. Žene koje se bore za ravnopravnost polova Kuberten naziva posprdnim imenima i svodi na “feministkinje”. On ide dotle u degradaciji žene da lišava ženu sposobnosti da donosi razumne odluke: “Žena koja se pre rukovodi razumom nego emocijama nije samo nenormalna, već je monstruozna” – konstatuje “veliki humanista” Kuberten. (39) On proglašava kuću za prostor ženske “slobode” (“kućna ekonomija”) i na taj način je svodi na svojevrsni geto. Osnovni cilj vaspitanja devojaka je njihovo telesno i duhovno pripremanje za materinstvo, za brigu o deci i pater familias-u, i za obavljanje kućnih poslova.

   Kuberten je najviše osakatio čoveka time što mu je oduzeo sposobnost i pravo da voli i da bude voljen. Istinsko prijateljstvo među ljudima nije moguće. “Ljubav” žene prema mužu svodi se na mazohističko potčinjavanje njegovom autoritetu. Isto je i sa odnosima dece prema ocu. Odnos pater familias-a prema ženi i deci određen je njegovom ulogom kao ekonomskim stožerom i pokroviteljem porodice, kao i prirodom porodice kao nosiocem hijerarhijskog strukturiranja društvene moći: pater familias je osnovni nosilac autoritarnog ustrojstva društva. Priroda međuljudskih odnosa određena je prirodom vladajućeg poretka i ulogama koje ljudi u njemu imaju. Budući da čovek nije konstitutivni činilac društva nego je to rasa i porodica, uloge i na osnovu njih obaveze koje ljudi imaju kao pripadnici rase i pola predstavljaju osnov i okvir njihovih odnosa. Pater familias nema poštovanja prema ženi kao čoveku, niti gaji ljubav prema njoj. Seksualni odnosi između muškarca i žene predodređeni su prirodom njihovih biloških (reproduktivnih) funkcija, i odgovaraju odnosima koji su uspostavljeni između mužjaka i ženki. Ono po čemu se ljudi razlikuju od životinja je to što, kao pripadnici rase (nacije), imaju “socijalnu dužnost” da obezbede biološku reprodukciju rase, pri čemu je žena svedena na oruđe za rasnu reprodukciju, svojevrsni rasni (nacionalni) inkubator. Obaveza muža je da oplodi ženu i da obezbedi egzistenciju porodici, a obaveza žene je da rađa decu i da ih podiže. Brak nije zajednica emancipovanih ljudskih bića, već institucionalizovani spoj organa za reprodukciju koje sjedinjuje nacionalna (rasna) dužnost. Ljubavni motivi i erotski izazovi isključeni su iz seksualnog odnosa. Žena nema pravo na seksualno zadovoljstvo u braku, pogotovu ne van njega, već tu potrebu pretvara u ljubav prema deci i bližnjima. Za razliku od nje, pater familias ne samo da ima pravo na seksualnu zadovoljštinu van braka, već je žena dužna da “revnosno sa suzama u očima” prihvati njegove “avanture” (40) i da mu se dodvorava tako što će, poput dresiranog pseta, “uvek biti na svome mestu”. (41)

Zapanjujuće je sa kakvom lakoćom građanski tumači Kubertenovog dela prelaze preko njegovog krajnje nipodoštavajućeg odnosa prema ženi. Tako Bulonj konstatuje da je Kuberten bio “nepopravljivi ženomrzac” da bi ga, odmah zatim, proglasio “velikim humanistom”! (42) Ako se tome doda da je Kuberten pripadnike “obojenih naroda” sveo na “niže rase”, a radnike Evrope na “masu” primitivaca, ostaje da je u Kubertenovom “velikom srcu” bilo mesta jedino za aristokratiju, buržoaziju i, naravno, za naciste. Njima je Kuberten poverio posebnu olimpijsku misiju: da nakon njegove smrti iz njegovog leša iskopaju srce i zakopaju ga u antičkoj Olimpiji. Nacisti ni ovog puta nisu izneverili Kubertena: znalački i s oduševljenjem su izvršili povereni im zadatak.

O autoru

Administrator

Dodaj Komentar

Noviji tekstovi

Poslednji Komentari

Arhiva

Kategorije

Meta Linkovi

Pratite Ducijev rad i na fejsbuku