Kuberten sledi jednu od osnovnih intencija moderne nauke: da se u obliku obračuna s religijom obačuna s metafizikom, filozofijom, odnosno, s duhom, etikom, estetikom i kritičkim umom. Radi se o “kroćenju” uma empirijom i kvantifikacijom pri čemu se um svodi na instrumentalizovani ratio koji je oslobođen “vrednosnih predrasuda” i težnje za istinom. O tome Milan Kangrga: “To nerazlikovanje uma i razuma, u kojem razum (intelekt) kao organ teorijsko-znanstvene spoznaje, temelje ne na metodi po uzoru na matematičko-geometrijsku konstrukciju u čisto i isključivo kvatitativnom smislu, postaje ne samo nadmoćan umu nego i apsolutno dominantan, pokazuje se upravo zlokobno-epohalno za čitav historijski (teorijsko-praktički) razvitak novovjekovlja. Tu razum u svom čisto instrumentalno-pragmatičko-kalkulatorskom obliku i smislu postaje isključivim organom znanstveno-tehničke vladavine ne samo nad prirodom nego i društvom i čovjekom, dakle organom političko-ideologijske dominacije nad svijetom i metodom upravljanja njime. Kao puko sredstvo za nešto drugo (a ne za čovjeka), svojom ekstenzivnošću, tj. okrenutošću jedino spram onog izvanjskoga, ta linija racionaliteta gubi nužno čvrsto tlo pod nogama, jer se kreće u vacuumu ljudskoga i smislenoga, te kao takva i završava u čistom iracionalizmu, kao fermentu anti-humanuma.” (40)
Kuberten ne teži samo da putem olimpizma (sporta) izbriše iz svesti ljudi emancipatorske impulse evropske kulture i stvori pozitivno jednoumlje, već nastoji da uništi i sam (kritički) um i igračku prirodu čoveka koja ga usmerava ka drugim ljudima i stvori jednoobrazni pozitivni karakter. Zbog toga Kuberten insistira na vaspitanju bez obrazovanja. Ne prihvatanje određenih znanja i stavova, koji su utemeljeni u prirodnim naukama, već “spontani” bezumni borilački telesni aktivizam, u kome dominira saznanje sveta njegovim neposrednim doživljavanjem, postaje osnovom društvene integracije. U tom smislu Kuberten naglašava da je najveći kvalitet Helena bio taj što su se “malo posvećivali razmišljanju, a još manje knjigama”. Umesto apsolutizovanog znanja, pozitivni život postaje osnov i izvorište pozitivnog jednoumlja. Olimpizam nije samo proizvođenje vladajuće ideologije u obliku pozitivne svesti, već pre svega međuljudskih odnosa po principu homo homini lupus i odnosa čoveka prema samome sebi (princip “većeg napora” čemu odgovara princip citius, altius, fortius). On je u obliku proizvođenja takmičenja i rekorda (“razvoja ljudskih moći”) proizvođenje pozitivnog karaktera i pozitivne svesti u “čistom” smislu. Kuberten nastoji da uspostavi pozitivni život koji se svodi na agonalni telesni aktivizam koji je s onu stranu pitanja o istini i laži, o prividu i suštini, o dobru i zlu, o slobodi i ropstvu, o pravdi i nepravdi… Sport postaje simbolični model bezumnog agonalnog životnog aktivizma koji odgovara tendenciji da čovek živi bez razmišljanja o smislu života, o svom društvenom položaju, o budućnosti, i kao takav je prototip pozitivnog življenja. Olimpizam nije samo politička teorija sporta, već pre svega filozofija pozitivnog života.
Moderni olimpizam obračunava se s čovekom kao samosvesnim bićem i ukida svesni odnos čoveka prema svetu. Budući da je utilitarizam neprikosnoveno polazište i da je čovek fatalno podređen zakonima evolucije, samosvest, poput moralne svesti, postaje balast koja ometa čoveka da se usresredi na pospešivanje progresa. Olimpizam predstavlja odbacivanje upitnosti, žudnje za istinom, dijaloga, rasprave… Kuberten nije tvorac “nove umnosti”, već novog bezumlja, tačnije dehumanizovani i instrumentalizovani ratio postaje sredstvo vladajuće (buržoaske) “elite” za stvaranje neumnog sveta. Olimpizam sledi izvornu intenciju pozitivne filozofije nastojeći da izvrši političko instrumentalizovanje uma. Pretvaranje filozofije u pozitivističku disciplinu putem nauke pretpostavlja pretvaranje nauke u tehničko sredstvo dehumanizovane i represivne politike. Ukidanje filozofije naukom moguće je tek pošto se nauci ukine njena stvaralačka i progresivna priroda i ona dobije manipulativni (tehničko-izvršilački) karakter kao instrument vladajuće klase za planiranje “budućnosti” i sprovođenje “progresa”. Kuberten je stavio filozofiju između nakovnja pozitivističke nauke i čekića “pozitivne religije” (modernog paganizma). Nauka postaje sredstvo za čišćenje filozofije od svega što pruža mogućnost za kritički odnos prema postojećem svetu sa aspekta emancipatorskih mogućnosti koje su stvorene u građanskom društvu, i sa aspekta ideje budućnosti koja teži stvaranju novog sveta. Istovremeno, Kuberten “prevazilazi” filozofiju “pozitivnom religijom” tako što joj oduzima umnost i kritičnost, dakle, što je lišio njene biti i na taj način joj oduzeo razlog postojanja. “Pozitivna religija” predstavlja konačni kraj filozofije. Govoreći o Kontovom obračunu s “teološko-metafizičkom filozofijom” Markuze ukazuje na suštinu Kubertenove koncepcije: “Pozitivističko odbacivanje metafizike na taj je način spojeno sa odbacivanjem čovjekove pretenzije da mijenja i reorganizira svoje društvene ustanove u skladu sa svojom racionalnom voljom. To je onaj elemenat Comteova pozitivizma koji je zajednički s originalnim filozofijama kontrarevolucije, što ih zastupaju Bonald i De Maistre. Trebalo je da se “revolucionarni duh” spriječi širenjem jednog drugog učenja, naime da društvo posjeduje nepromjenljivi prirodni poredak, kojemu se čovjekova volja mora pokoriti.” (41) Kuberten ukida metafiziku, ali od sporta stvara metafizičku zavesu sa kojom nastoji da prikrije pravi karakter kapitalizma. O tome Horkhajmer i Adorno: “Bilo bi nebitno čak i to što higijenski tvornički prostor, folksvagen i palača sportova tupoumno likvidiraju metafiziku; nije, međutim, nebitno što se same te stvari u društvenoj cjelini pretvaraju u metafiziku, u ideologijsku zavjesu za kojom se sprema realno zlo.” (42)
Kuberten nije agnostik: istina se nalazi u postojećem svetu “činjeničnog” (a ne iza ili iznad njega), a njena izvorna i “sveta” suština nalazi se u antičkoj Grčkoj. Ona se ne traži niti stvara, već je zadata postojećim poretkom. Apsolutizujući svet “činjeničnog” Kuberten je apsolutizovao istinu. Čovek ne saznaje istinu, već je svakodnevno neposredno doživljava bezumnim i antiumnim borilačkim aktivizmom: “saznanje” istine (sveta) ima neposredni empirijski karakter. Iskustvo nije osnov za umno rasuđivanje, iz čega sledi (umni) odnos čoveka prema postojećem svetu u nastojanju čoveka da stvori svet po svojoj (ljudskoj) meri, već sredstvo u borbi za dominaciju (opstanak). U osnovi saznavanja sveta (istine) nije potreba za promenom i stvaranjem novog (pravednog) sveta, već za njegovo očuvanje. Istovremeno, vaspitanje pre obrazovanja podrazumeva (prećutni) vrednosni apriorizam koji postaje osnov saznajnog apriorizma. Primaju se samo oni utisci koji pomažu da se preživi i ide dalje. Doživljavanje istine (sveta) podrazumeva sakaćenje ličnosti čime se čoveku oduzima mogućnost da shvati i doživi punoću sveta i samim tim razvije svoju celovitu ličnost i kritičko-menjalački odnos prema njemu. Redukovani i instrumentalizovani senzibilitet postaje osnov olimpijske saznajne koncepcije. Kubertenova olimpijska doktrina je par excellence anti-intelektualistička. Ona predstavlja odbacivanje principa nihil est in intelectu quod non fuerit in sensu. Između čula i intelekta nema neposredne veze, već između čula i karaktera, s tim što je čulnost svedena na primanje onih utisaka koji ne ometaju stvaranje pozitivnog karaktera – što je osnov i granica odnosa prema stvarnosti i stvaranja normativne svesti. Kuberten je preteča savremenog spektakla: najvažnije je zaseniti čoveka i prodreti u njegovu podsvest i na taj način ga pridobiti iz dubine njegovog bića – isključivanjem uma.
Princip savoir pour prevoir, prevoir pour agir predstavlja vrhovni saznajni princip Kubertenove pozitivne gnoseologije koja se ne oslanja na autoritet nauke, već na autoritet vladajuće moći koja se služi naukom kao sredstvom za učvršćivanje klasnog poretka. Kuberten izbacuje iz nauke “vrednosne sudove” i nastoji da od nje stvori ekskluzivno političko oruđe vladajuće klase za obračun s emancipatorskim mogućnostima građanskog društva. Naučno zasnovani “objektivizam” postaje maska za politički (klasni) voluntarizam koji je izražen u maksimi auctoritas, non veritas facit legem. U tom kontekstu sociologija se svodi na “socijalnu fiziku” (Kont), a ova na politiku kao dehumanizovanu tehniku vladanja. Kuberten izbacuje iz nauke težnju ka istini i ka novum-u, i svodi je na političku praksu vladajuće “elite”. “Istina” postaje proizvod instrumentalizovanog pozitivnog uma i lišena je slobodarske, moralne i estetske dimenzije. U konačnom, Kuberten nastoji da svaki segment života stavi pod kontrolu vladajuće volje i da ukine sve one sfere koje mogu da je ograniče: apsolutistički i totalitaristički voluntarizam čini suštinu njegove olimpijske doktrine.
